Özel eğitim alanında eğitim görmüş bir çok arkadaşım bilirler ki kavram öğretimi özel eğitimde çocuklarla yapılan öğretimlerin başında gelmektedir. Kavram öğretimi gerçekleşmeden bir sonraki öğretim aşamalarını gerçekleştirmek çok zordur hatta bazen imkansızdır.
Örneğin: Hızlı ve yavaş kavramını bilmeyen bir çocuğa hızlı koş yada hızlı arabayı göster gibi yönergeleri veremezsiniz.
Bundan dolayı kavram öğretimi özel eğitim de önemli bir yer tutmaktadır. Önceki yazılarımız da kavram öğretimi ile ilgili bir plan ve nasıl uygulanacağı konusunda bilgi vermiştim. Fakat kavram öğretiminde bazı doğru bilinen yanlışlar bulunmaktadır. Bundan dolayı bu yanlışlıklar üzerinde yoğunlaşmamız gerekiyor sizlere bu yanlışlıklar hakkında bazı bilgiler verdikten sonra yazımı sonlandıracağım. Başka konular hakkında da fırsat buldukça yazacağım.
Bu yazımızın özel eğitim öğretmenlerine veya yan dallardan geçip özel eğitim çocuklarıyla çalışan öğretmenlerimize alanımızda ücretli öğretmenlik yapan öğretmenlerimize ve ailelere çok faydalı olacağını düşündüğüm için yazma gereği duydum.
-Öncelikle kavramları tek tek vermemiz gerekmektedir aynı anda iki kavramı hele de zıt kavramları vermek eğer çocuğun öğrenme geriliği yüksekse, çocuğun aklını karıştırmaktan başka hiçbir işe yaramamaktadır.
Örneğin: büyük ve küçük kavramlarının öğretimini yaparken. Büyük be küçük iki farklı nesneyi Yan yana getirip bu büyük bu küçük diye öğretim yaparsanız bu sadece akıl karışıklığına veya ezbere öğrenmelere sebep olacaktır. Ezbere öğrenmeler genellenemez veya genellemede çok farklı zorluk yaşanabilir.
((Genelleme nedir? Diye soranlar olursa;
Genelleme; öğrenilmiş davranış veya öğrenmelerin farklı yerlerde, farklı zamanlarda, farklı kişilerle de uygulanabilmesidir. Tuvalet yapmayı evde öğrenen çocuk. Dışarıda yada farklı bir yerde altına kaçırıyorsa bu genelleme olmaz. Tuvaleti evde anne öğretmişse çocuk okulda, misafirlikte ve ya farklı ortamlarda da tuvaletini tuvalete yapıyorsa. Tuvalet becerisi genellenmiş ve öğrenilmiştir. ))
Kavram öğretimi tek tek yapılmalıdır. Büyük kavramı öğretilecekse büyük ve küçük kavram bireyin önüne konulur ve büyük nesne için Ali bak” bu büyük”, küçük nesne içinse” bu büyük değil” Seslendirmeleri kullanılır. Büyük kavramı bu şekilde öğrenildikten sonra küçük kavramına geçebiliriz eğer zıt kavramları aynı anda verirseniz büyük bir kavram karmaşası olacaktır ve çocuk bütün kavramları birbirine karıştıracaktır. ''bu büyük-bu küçük'' şeklinde değil önce tek kavram ''bu büyük bu büyük değil'' şeklinde öğretimi gerçekleştirin. bu kural tüm kavramlar için geçerlidir.
- kavram öğretimi yapılırken bir çok farklı materyal kullanılmak zorundadır.
Örneğin: büyük ve küçük kavramı öğretilirken sadece büyük ve küçük bir ağaç kullanılırsa çocuk hangisinin büyük ve hangisinin küçük olduğunu ezberler be genelleyemez buda öğrenmenin gerçekleşmediği anlamına gelir. Kavrama göre farklı renkler de ve çok farklı büyüklükteki nesneler ile çalışın daha sonra şekillerin boyutları birbirine yakın olsun ama renkleri farklı olsun. En son birbirine yakın boyutlarda aynı renkte ve aynı nesnelerle çalışın.
- Somut ve öğretilmesi kolay kavramlardan başlanılarak soyut ve öğrenilmesi zor kavramlara gidilir. Büyük/küçük-uzun/kısa-kalın/ince vb. gibi kavramlarla başlanır. Daha sonra güzel-çirkin gibi soyut az-çok gibi zor kavramlarla devam edilir.
-Kavram öğretimine erken yaşta başlanılması ve kazandırılması çok önemlidir.
-Öğretimi yapılan kavramların sadece sınıfta veya eğitim ortamı yapılan yerlerde kullanılmaması gerekir. Bu tür öğretimlerin genellenebilmesi için günlük hayatın içerisinde farklı ortamlarda da kullanılmalıdır. Dışarıda gezerken hangisi büyük araba, hangisi küçük araba veya evdeyken büyük bardağı ver, küçük bardağı getir gibi yönergelerde sunarsanız çocuklarımız bu kavramı günlük hayatlarında da kullanabileceklerdir.
Yukarıda sıraladığım önemli notları bütün kavramlar için kullanmanız mümkündür. Fakat çocukların bireysel farklarını gözeterek kolaydan zora gitmeniz ve farklı türlerde ilgi çekici materyaller kullanmanız gerekebilir. Ben örnek olarak büyük-küçük kavramını aldım siz bunları bütün kavramlara genelleyebilirsiniz. Bu günlük yazıda yer vereceğim konu bu kadar fırsat buldukça bu maddelere ekleme yapabilir veya yeni konularda yazılar yazacağım.
Herkese Teşekkürler.
SORULARI YORUMA YAZABİLİRSİNİZ..
İletişim: hadogan44@gmail.com
Her Çocuk Özeldir....
